دیاگ زدن خودرو
دیاگ زدن خودرو یعنی چه؟
در گذشته تعمیرکاران برای یافتن عیب خودرو کل موتور را باز می‌کردند. در دهه ۸۰ شرکت‌های خودروسازی به این فکر افتادند تا راهی را پیدا کنند که یافت عیب خودرو بدون باز کردن کل سیستم آن امکانپذیر باشد بر همین اساس کامپیوتر خودرو به وجود آمد، این دستگاه دیاگ به سیستم‌های مختلف خودرو متصل شد و هر نوع مشکل در سنسورها، قطعات موتور و … را شناسایی می‌کرد و به حافظه سپرده می‌شد.امروزه دستگاهی ساخته شده که به آن دیاگ میگوند.و به استفاده کردن از آن به اصطلاح دیاگ زدن خودرو گفته میشود.
دیاگ که مخفف کلمه دایاگنوستیک ( Diagnostic ) است . به نوعی عملیات خطایابی توسط دستگاه مخصوصی گفته میشود که اطلاعات را از کامپیوتر خودرو استخراج میکند و بعد از آنالیز کدهای خطا موجود در آن، میتوان به ایرادهای جزیی و کلی خودرو پی برد.
کلیت کار دستگاه دیاگ خودرو به طور ساده به این صورت است که هر مشکلی که در خودرو به وجود آید یک کد خطا یا ارور مربوط به آن مشکل در کامپیوتر خودرو درج میشود.
حال دستگاه دیاگ با متصل شدن به خودرو می‌تواند ارورها یا کدهای خطایی که در کامپیوتر خودرو ثبت شده‌اند را بخواند و اطلاع دهد که دقیقاً در خودرو چه مشکلی به وجود آمده است. از این رو میتوان گفت که دستگاه دیاگ در واقع یک کدخوان است. یعنی در واقع دستگاه دیاگ کار خاصی انجام نمی‌دهد جز خواندن و شناسایی کدهای خطایی که در کامپیوتر خودرو ثبت شده‌اند.
در دنیای مدرن خودروها، بیشتر خودروها مجهز به سیستم‌های الکترونیکی پیچیده‌ای هستند که نظارت و کنترل بخش‌های مختلف موتور، سیستم ترمز، سیستم تهویه، کیسه هوا و دیگر اجزای حیاتی را بر عهده دارند. این سیستم‌ها به واسطه واحد کنترل الکترونیکی (ECU) عمل می‌کنند که در آن اطلاعات مختلف از سنسورها و اجزای مختلف خودرو به صورت لحظه‌ای دریافت و تحلیل میشود.
دستگاه دیاگ (Diagnostic) برای برقراری ارتباط با ECU و خواندن کدهای خطای موجود در سیستم‌های مختلف خودرو طراحی شده است. این کدها که به نام DTC (Diagnostic Trouble Codes) شناخته می‌شوند، اطلاعات دقیق از مشکلات و نقص‌های سیستم‌های مختلف خودرو را در اختیار تعمیرکاران قرار می‌دهند.
دیاگ زدن خودرو چیست؟
دیاگ زدن خودرو یا تشخیص خودکار خودرو (Diagnostic) به فرایندی اطلاق میشود که با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، به بررسی و تشخیص مشکلات فنی و عملکردی خودرو پرداخته میشود. این فرایند می‌تواند از طریق اتصال دستگاه دیاگ به پورت OBD-II خودرو و ارتباط با ECU (واحد کنترل الکترونیکی) انجام شود. دیاگ زدن خودرو نه تنها به تعمیرکاران کمک میکند تا مشکلات خودرو را سریع‌تر شناسایی کنند، بلکه به صاحبان خودرو نیز این امکان را می‌دهد تا از وضعیت فنی خودرو خود مطمئن شوند.
تصور کنید در راه بازگشت به خانه در حال رانندگی با ماشین هستید و موتور شما شروع به خاموش شدن می کند. اگر راننده باتجربه ای هستید، احتمالا به فکر تعویض شمع های خود هستید. رانندگان معمولی ممکن است از آن آگاه نباشند و به همین دلیل است که عیب یابی خودرو مهم است.
جدا از اینکه به مکانیک اجازه می دهد تا مشکلات دقیق خودروی شما را تعیین کند، این کار حدس زدن در مورد آنها و پایان شما را از بین می برد. همچنین به شما در صرفه جویی در هزینه کمک می کند زیرا می توانید مسائل جزئی را قبل از اینکه بدتر شوند برطرف کنید.
همچنین می تواند به شما در صرفه جویی در زمان کمک کند زیرا عیب یابی خودرو را می توان در حدود یک ساعت کامل کرد.
اهمیت دیاگ زدن خودرو
دیاگ زدن خودرو یکی از ابزارهای حیاتی در تشخیص و نگهداری صحیح خودرو محسوب میشود. این عمل به دلایل مختلفی حائز اهمیت است:
- تشخیص سریع و دقیق مشکلات: دیاگ زدن خودرو باعث میشود که مشکلات به سرعت شناسایی شوند. با استفاده از این دستگاه، تعمیرکار می‌تواند دقیقاً متوجه شود که مشکل خودرو در کدام قسمت است، چه خطاهایی وجود دارد و چه سیستمی نیاز به بررسی دارد. این امر نه تنها زمان تعمیرات را کاهش می‌دهد بلکه دقت تشخیص را نیز افزایش می‌دهد.
- پیشگیری از مشکلات بزرگتر: اگر یک مشکل در سیستم خودرو به موقع شناسایی نشود، ممکن است به خرابی‌های جدی‌تری منجر شود که هزینه‌های بالایی به دنبال داشته باشد. دیاگ زدن خودرو به‌طور منظم می‌تواند از وقوع چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
- افزایش عمر خودرو: تشخیص زودهنگام مشکلات و رفع آنها عمر مفید خودرو را افزایش می‌دهد. با این کار قطعات و سیستم‌های مختلف خودرو در شرایط بهتری قرار می‌گیرند و احتمال خرابی‌های ناگهانی به حداقل می‌رسد.
- کمک به تنظیمات بهینه خودرو: دستگاه دیاگ قادر است علاوه بر تشخیص ایرادات، تنظیمات مختلف خودرو را نیز بررسی و اصلاح کند. به عنوان مثال در برخی موارد میتوان سیستم‌های جرقه‌زنی، انژکتورها، یا سیستم تهویه را بهینه‌سازی کرد.
چه اشکالاتی با دیاگ زدن خودرو قابل شناسایی است؟
دستگاه‌های دیاگ می‌توانند هر نوع اشکال در مشکلات برق خودرو، سنسورها، گیربکس و… را شناسایی کند البته هر چقدر خودرو مدرن تر باشد با توجه به امکانات و سنسورهای بیشتر اشکالات بیشتری را قابل شناسایی میکند.
اسکنر‌های حرفه‌ای راحت‌تر می‌توانند ایرادات خودرو را بیابند و کدها را بخوانند. همچنین برخی خطاها در سیستم کامپیوتر خودرو هستند که با حذف آن مشکل و اخطاری که وجود دارد حل میشود بدون اینکه قطعه‌ای تعمیر و یا تعویض شود. با استفاده از دستگاه دیاگ میتوان هرنوع دستکاری در کیلومتر خودرو را شناسایی کرد. در واقع برای خرید خودروهای دست دوم یکی از موارد مهم میزان کارکرد خودرو است. به همین دلیل کارشناسان برای کارشناسی خودرو از دستگاه دیاگ استفاده می کنند.
مواردی که با دیاگ قابل شناسایی است:
- سرعت خودرو
- دور موتور
- گشتاور موتور
- استپر موتور
- سرعت فن موتور
- دمای آب رادیاتور
- ولتاژ باتری
- ولتاژ و زاویه دریچه کولر
- ولتار سنسور اکسیژندرصد شیر برقی کنیستر
- زمان شارژ کویل‌ها
- وضعیت جعبه دنده
- وضعیت سیستم تهویه
- وضعیت سیستم کنترل آلودگی هوا
- فشار و دمای هوای ورود به منیفولد
- وضعیت ترموستات ورودی کولر
- و …
دیاگ برای کدام خودروها قابل استفاده است؟
توجه داشته باشید که دیاگ زدن خودرو تنها اطلاعات موجود در کامپیوتر مرکزی خودروها را می خواند و خود به تنهایی کاربرد خاصی ندارد؛ به همین علت استفاده از دیاگ فقط برای خودروهایی امکان پذیر است که دارای این کامپیوتر مرکزی هوشمند باشند. البته امروزه اکثر خودروها مجهز به این سیستم هستند.
به خاطر داشته باشید که این کامپیوترهای مرکزی بسیار حائز اهمیت بوده و حتی برخی از شرکت های اتومبیل سازی برای خودروهایشان بیش از یک کامپیوتر مرکزی هوشمند طراحی می کنند.
اجزای تشکیل دهنده دستگاه دیاگ
1- کامپیوتر
با استفاده از کامپیوتر دستگاه دیاگ آن اطلاعات و بهینه سازی آن ها دانشی را در رابطه با وضعیت کارکرد قطعات و نحوه عملکرد خودرو نشان می دهد. اصلی ترین بخش یک دستگاه دیاگ همان کامپیوتر می باشد که وظیفه پردازش اطلاعات را بر عهده دارد.
2- سخت افزار یا اینترفیس
منظور از سخت افزار یا اینترفیس همان مترجم میانی بین ECU و کامپیوتر معمولی دستگاه دیاگ می باشد. با استفاده از اینترفیس و کابل های رابط ما قادر خواهیم بود خودرو را عیب یابی کرده و مشکلات احتمالی عملکردی آن را شناسایی کنیم.
3- کابل های رابط و کانکتورها
وظیفه اتصال دستگاه دیاگ به کامپیوتر خودرو را بر عهده داشته قادرند اطلاعات را بین ECU و دستگاه دیاگ منتقل نمایند. این کابل ها و کانکتورها از یک طرف به دستگاه دیاگ و از طرف دیگر مستقیما به کامپیوتر خودرو متصل می شوند.
4- نرم افزار دیاگ زدن خودرو
یکی دیگر از مهمترین قسمت های دیاگ می باشد که برای هر مدل خودرو متفاوت می باشد. هر خودرو از یک سری دستورالعمل های کارکردی متفاوت استفاده می کند. به همین علت نمی توان هر خودرویی با هر نرم افزاری دیاگ زد. برای هر خودرو باید از نرم افزار خاص خود آن خودرو استفاده نماییم.
انواع دستگاه دیاگ خودرو
در یک تقسیم‌بندی کلی دستگاه‌های دیاگ به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
1- دیاگ مولتی برند یا After Marketing
در واقع دیاگ‌های مولتی برند می‌توانند یک یا چند برند خودرویی را پشتیبانی کنند. البته بعضی از دیاگ‌های افترمارکت نیز وجود دارند که به صورت تخصصی برای عیب‌یابی یک برند ساخته شده‌اند. اما در کنار آن می‌توانند از چند برند خودرویی دیگر نیز پشتیبانی کنند.
2- دیاگ شرکتی یا OEM
دیاگ OEM یا دیاگ شرکتی نیز یکی از انواع دستگاه‌های دیاگ است که به صورت تخصصی تنها برای دیاگ یک برند خودرویی خاص طراحی و ساخته شده است.
آموزش مقدماتی دیاگ زدن خودرو
- ابتدا دستگاه دیاگ را به کابل خودرو متصل کنید و سپس سوئیچ خودرو را باز کنید.
- اگر اتصال برقرار شد نام و مشخصات خودرو را در صفحه نمایش خودرو انتخاب کنید.
- در این مرحله باید نوع دیاگ خودرو مشخص شود که نوع آن میتوان دیاگ برق خودرو و… باشد.
- اگر در کامپیوتر خودرو اخطار باشد باید آن را پاک کنید و اگر با پاک کردن خطا برطرف شد یعنی کامپیوتر خودرو درست عمل کرده در غیر این صورت مشکل جدی تری وجود دارد و لازم است که به تعمیرکار مراجعه کنید.
اگر قصد دارید دستگاه دیاگ را به صورت شخصی و برای خودتان خریداری نمایید، لازم است با توجه به مدل آن هزینه های متغیری را پرداخت نمایید. البته در اغلب اوقات نیز این کار به صورت رایگان و بدون دریافت هزینه توسط تعمیرکاران انجام می شود. آن ها سعی می کنند جهت عیب یابی خودرو شما و برطرف نمودن مشکل است از دستگاه دیاگ استفاده کنند.
هزینه دیاگ زدن خودرو
هزینه دیاگ زدن خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- نوع خودرو:
دیاگ زدن خودروهای سواری معمولاً هزینه کمتری نسبت به دیاگ خودروهای سنگین دارد.
دیاگ زدن خودروهای لوکس و جدید معمولاً هزینه بالاتری نسبت به دیاگ خودروهای قدیمی دارد.
- محل دیاگ:
هزینه دیاگ زدن خودرو در شهرهای بزرگ معمولاً بیشتر از شهرهای کوچک است.
هزینه دیاگ در تعویضگاه های تخصصی معمولاً بیشتر از تعویضگاه های عمومی است.
- نوع دیاگ:
دیاگ ساده که فقط کدهای خطا را می خواند، هزینه کمتری نسبت به دیاگ تخصصی که تنظیمات موتور، عیب یابی، برنامه ریزی ECU و … را انجام می دهد، دارد.
- دستگاه دیاگ:
دستگاه های دیاگ پیشرفته و مدرن معمولاً هزینه دیاگ بالاتری دارند.
دستگاه های دیاگ قدیمی و ساده معمولاً هزینه دیاگ کمتری دارند.
- زمان دیاگ:
دیاگ زدن خودرو در روزهای عادی معمولاً هزینه کمتری نسبت به دیاگ در روزهای تعطیل یا آخر هفته دارد.
